სამოდელო გაკვეთილი მაძიებლებისათვის

სამოდელო გაკვეთილი მაძიებლებისათვის

გაკვეთილი ქართული ენასა და ლიტერატურაში

საგნის პედაგოგი-ქეთი ქათამაძე

გაკვეთილის თემა- ფრაზეოლოგიზმები ქართულ ენასა და ჩვენს ყოველდღიურ მეტყველებაში

კლასი-VII

დრო-45 წუთი

წინარე ცოდნა: მოსწავლეებს მიეთითათ წინასწარ, გაეცნონ თედო სახოკიას ქართულ სიტყვა-თქმათა ლექსიკონს, მითოლოგიურ ლექსიკონს;

გაკვეთილის მიზნები/ კავშირი ესგ-სთან
• მოსწავლე ამოიცნობს და იყენებს ზეპირმეტყველების ძირითად ენობრივ მახასიათებლებს.
• მოსწავლე აანალიზებს ტექსტს სტრუქტურული და ენობრივი მახასიათებლების მიხედვით.
• ზეპირმეტყველების უნარის განვითარება/დახვეწა.
• ეცნობა განმარტებითი ლექსიკონის გამოყენების წესებს
• თანამშრომლობისა და აზრის გაზიარების უნარ-ჩვევის განვითარება.

მოსალოდნელი შედეგები: მოსწავლეები შეძლებენ განასხვავონ ფრაზეოლოგიზმი უბრალო მეტაფორისაგან, ყოველდღიურ მეტყველებაში სწორად გამოიყენონ ფრაზეოლოგიური გამოთქმები, წარმოადგენენ ჯგუფურ ნამუშევარს, განივითარებენ თანამშრომლობისა და სხვისი აზრის გაზიარების უნარს.

ორგანიზება: საერთო-საკლასო, ჯგუფური;

რესურსი: დაფა, ცარცი, სახელმძღვანელო, თვალსაჩინოება/ნახატები, კომპიუტერი, პროექტორი, ეკრანი;

გაკვეთილის მიმდინარეობა:
პროვოცირება 5 წუთი;
აქტიური კითხვა-10 წუთი;
ჯგუფური სამუშაო- 5-7 წუთი;
პრეზენტაცია- 3-3 წუთი;
სლაიდ-შოუს ჩვენება-5-7 წთ.
შეფასება, დავალების მიცემა-2 წუთი;


პედაგოგი იწყებს გაკვეთილს მისალმებით, მოსწავლეებს მიმართავს სხვადასხვა ფრაზებით:
... აინუნშიც არ აგდებ ჩემს ნათქვამს?
... კარგია, ნემსის ყუნწში ძვრები, რომ დავალება შეასრულო!
... მიხარია, რომ წელებზე ფეხს იდგამ, რათა მომზადებული მოხვიდე!
... რა არის, ენა მუცელში ჩაგივარდა?
... ახლა ნუ მეტყვი, დავალება არ მაქვსო, ისედაც გულზე ცეცხლი მიკიდია...
... ჩვენმა შეთანხმებამ ჩაილურის წყალი დალია?
და ა.შ.
შემდეგ სვამს კითხვას: რაზე იქნება, მათი აზრით, დღევანდელი გაკვეთილი? რას ნიშნავს ფრაზეოლოგიური გამოთქმა? როგორ ხდება ამ გამოთქმების დამკვიდრება ენაში? მათ მიერ შესწავლილ რომელ ლექსშია გამოყენებული ხატოვანი გამოთქმა? რა მიზნით? როგორი ისტორია აქვს ამ გამოთქმას?

მოსწავლეთა პასუხებს პედაგოგი დაიტანს დაფაზე და აჯამებს.

II ეტაპი- აქტიური კითხვა
მოსწავლეები კითხულობენ ხატოვანი სიტყვა-თქმების განმარტებას, ადარებენ დაფაზე დაწერილ პასუხებს და ტოვებენ სწორ ვარიანტებს.
კითხულობენ სავარჯიშოს (გვ.81) და ფრაზეოლოგიზმებს უძებნიან განმარტებებს, ეცნობიან მათი წარმოშობის ისტორიას.

ამის მერე პედაგოგი დაყოფს მოსწავლეებს 4 ჯგუფად(თითოეულში 4 წევრი) და აძლევს დავალებას: მოუძებნონ განმარტებები/ახსნა ფრაზეოლოგიზმებს და მათი გამოყენებით შეადგინონ წინადადებები:

1. აქილევსის ქუსლი, მიაშაბათა, ნიანგის ცრემლები
2. პანდორას ყუთი, პირში ბურთს სჩრის, troas cxeni
3. კუდი ყავარზე აქვს გადებული, არიადნას ძაფი, კოვზი ნაცარში ჩაუვარდა
4. ალიყური აჭამა, ურწმუნო თომა, მოთმინების ძაფი გაუწყდა

http://www.youtube.com/watch?v=HQU9WJKmsc4

პრეზენტაციისთვის ჯგუფებს ეძლევათ 3-3 წთ. (12 წთ)
პრეზენტაციის შეფასება მოხდება შემდეგი კრიტერიუმებით: დროის ლიმიტის დაცვა, ჯგუფში სამუშაოს განაწილება, ეფექტური წარდგენა.

სავარაუდოდ, მოსწავლეთა ნაწილს გაუჭირდება ამოიცნოს და განმარტოს მითოლოგიურ პერსონაჟებთან დაკავშირებული ფრაზეოლოგიზმები, ამ ხარვეზის შევსების მიზნით პედაგოგი ეკრანზე აჩვენებს მოსწავლეებს მითოლოგიური პერსონაჟების ამსახველ სლაიდ-შოუს, რომელშიც განმარტებულია მათთან დაკავშირებული ფრაზეოლოგიური გამოთქმები.


პედაგოგი აძლევს ჯგუფებს საშინაო დავალებას: დახატონ მათთვის ყველაზე ცნობილი ან საყვარელი ერთ-ერთი ან რამდენიმე ფრაზეოლოგიზმი.

ინტეგრირებული გაკვეთილი ქართულ ენასა და ლიტერატურაში, ინგლისურში ისტ-ის გამოყენებით
პედაგოგები ქეთი ქათამაძე, ანა დარსაველიძე

თემა: სულხან-საბა ორბელიანის იგავი”უკან მიდევნებული ლამპარი”, ილია ჭავჭავაძის ლექსი “უსულდგმულო ცხოვრება”;
კლასი: VIII
მიზანი: მოსწავლეებმა შეძლონ პარალელების გავლება ახალ და ადრე შესწავლილ ნაწარმოებებს შორის, მოძებნონ ნაწარმოების მთავარი სათქმელი, გამოიმუშავონ თანამშრომლობისა და აზრთა გაზიარების უნარი, ააგონ წინადადებები ინგლისურად სწორი სინტაქსური კონსტრუქციების გამოყენებით, გამოიყენონ ახალი სიტყვები და შექმნან ლექსიკური მარაგი, განავითარონ ზეპირმეტყველების უნარი;
ორგანიზება: საერთო-საკლასო, წყვილები;
აქტივობა: პროვოცირება, აქტიური კითხვა, კოგნიტური სქემის შედგენა, როლური თამაშები;
რესურსი: დაფა, ცარცი, კომპიუტერი, პროექტორი, მარკერი;
დრო: 45 წუთი;

გაკვეთილის მიმდინარეობა:
პროვოცირება 5 წუთი;
აქტიური კითხვა-15 წუთი;
დიაგრამის მომზადება- 3 წუთი;
პარალელები- 5 წუთი;
როლური თამაშები- 15 წუთი;
შეფასება, დავალების მიცემა-2 წუთი;


პედაგოგი უჩვენებს ეკრანზე ჯგუფებს სურათებს: ლამპარი, სანთელი, შანდალი. აძლევს ჯგუფებს დავალებას, 3 წუთის მანძილზე უპასუხონ კითხვებს:
ა) რა ასოციაციას ბადებს ეს საგნები?
ბ) რას შეიძლება ეხებოდეს დღევანდელი გაკვეთილი?
3 წუთის მანძილზე მოსწავლეები გამოთქვამენ საკუთარ ვარაუდებს, (სიყვარულის, ცოდნის, რწმენის, სიკეთის, )შემდეგ პედაგოგის მითითებით იწყებენ სულხან-საბა ორბელიანი იგავის “უკან მიდევნებული ლამპარი” კითხვას პაუზებით. ვინაიდან ეს იგავი მათთვის მეტნაკლებად ცნობილია, პედაგოგი სთხოვს ჯგუფებს, ჩამოაყალიბონ, რა არის ამ იგავის მორალი, მთავარი სათქმელი და შეადგინონ სააზროვნო სქემა: რა აქვს საერთო ლამპარს და სიკეთეს?











ამის შემდეგ პედაგოგი სთხოვს ჯგუფებს, გაიხსენონ მსგავს თემატიკაზე დაწერილი ნაწარმოები (ლექსი ან მოთხრობა), სავარაუდოდ, ეს იქნება ილია ჭავჭავაძის ლექსი “უსულდგმულო ცხოვრება”, რომელიც ასევე
ნაცნობია მათთვის. პედაგოგი აჯამებს დაფაზე მოსწავლეებთან ერთად გადაჯაჭვული მცნებების რუკის სახით, რა აქვს საერთო ამ ორ ნაწარმოებს, რა არის მათი მთავარი სათქმელი? (რომ სიკეთის კეთება საჭიროა საქმით და არა სიტყვით). კლასს უსვამს კითხვას: თავად რა სიკეთე აქვთ გაკეთებული? რა შეიძლება ჩაითვალოს მათ ასაკში სიკეთედ? წინასწარ შედგენილ სქემა ივსება მოსწავლეთა პასუხებით.



გაკვეთილში ერთვება ინგლისური პედაგოგი და აძლევს ჯგუფებს დავალებას, მოიფიქრონ დიალოგი, რა სიკეთე აქვთ თავად გაკეთებული და წარმოადგინონ როლური თამაშების სახით. დრო-5 წუთი მოსაფიქრებლად, 10 წუთი- პრეზენტაციისათვის. პედაგოგი სთავაზობს ჯგუფებს, საჭიროების შემთხვევაში დაიხმარონ ლექსიკონები.



პრეზენტაციის შემდეგ ინგლისურის პედაგოგი აფასებს ჯგუფების მუშაობას 3 კრიტერიუმის მიხედვით (წინასწარ დაფაზე ჩამოვწერთ):

1. გამართული სინტაქსური კონსტრუქციების აგება;
2. ახალი სიტყვების გამოყენება;
3. ზეპირი მეტყველება, ეფექტური პრეზენტაცია;

ქართულის პედაგოგი აფასებს შემდეგი კრიტერიუმებით:
1. ლოგიკური აზროვნებისა და მსჯელობის უნარი;
2. თანამშრომლობა და აქტიურობა;
3. ორიგინალურობა და შემოქმედებითობა;



საშინაო დავალებად ეძლევათ საწერი სამუშაო: როგორ მესმის საქმით მეტყველება? (ქართულად და ინგლისურად)